Asset Publisher
Ścieżka Dydaktyczna "Zielony Szlak"
We współpracy z Wojewódzkim Funduszem Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej , Urzędem Miasta w Tarnobrzegu oraz koordynatorem programu, nadleśnictwo w kompleksie leśnym Zwierzyniec w 2002 roku oddało do użytku Edukacyjną Ścieżkę „Zielony Szlak”.
Ścieżka dydaktyczna "Zielony Szlak" powstała w granicach miasta Tarnobrzega – przeznaczona jest dla pieszych i rowerowych wycieczek szkolnych a także dla turystów indywidualnych.
Rozpoczyna się przy ulicy Zwierzynieckiej obok obiektów sportowych Klubu Siarka Tarnobrzeg, ok. 2 km od centrum miasta. Trasę wytyczono przez kompleks leśny "Zwierzyniec" w leśnictwie Stale. Ścieżka posiada dwa warianty: 4,5 km (duża pętla) i 3,0 km (mała pętla). Na trasie spotykamy tablice informacyjno-edukacyjne przedstawiające treści dotyczące roślin, zwierząt, grzybów, gospodarki leśnej i łowieckiej, innych zagadnień dotyczących lasu. Oba warianty prowadzą przez miejsca wypoczynkowe, w których usytuowane są ławki, stojaki na rowery, zadaszenia ze stołami, kosze. W centralnym miejscu znajduje się polana posiadająca wszystkie w/w elementy infrastruktury leśnej, a dodatkowo jeszcze miejsce na ognisko z paleniskiem i rusztem. Ścieżka prowadzi obok kapliczki św. Onufrego, aleją drzew pomnikowych, przez leśną polanę i dalej przez las, drogą oznakowaną tablicami informacyjnymi, obok strzelnicy myśliwskiej Nadwiślańskiego Koła Łowieckiego. Po drodze spotkamy drzewostany w różnych fazach rozwojowych. Warto przyjrzeć się zróżnicowaniu ekosystemu leśnego. Występują tu różnorodne biocenozy leśne czyli zbiorowiska roślinne z warstwami lasu liściastego i podstawowymi gatunkami drzew jak: dąb szypułkowy, brzoza brodawkowata, jesion wyniosły, olsza czarna, klon jawor, sosna pospolita, modrzew europejski. Można zobaczyć uprawy leśne dęba i buka, grupy drzew pomnikowych (m.in. dęby, sosny, modrzewie).
Arnold Cholewa
Ścieżka Dydaktyczna "Rozalin"
W dniu 23 czerwca 2006 roku otwarto "Edukacyjną ścieżkę rowerową - Rozalin", mającą 2 trasy rowerowe biegnące w całości terenami leśnymi, I wariant trasy o długości 10,5 km i II wariant trasy o długości 7,1 km.
Ścieżka dydaktyczna "Rozalin" znajduje się na terenie Nadleśnictwa Nowa Dęba. Przystanek początkowy to leśniczówka we wsi Rozalin. Stacja kolejowa Dęba-Rozalin też jest dobrym miejscem na rozpoczęcie eksploracji ścieżki. Prawie w całości szlak prowadzi przez drzewostany sosnowe i sosnowo-dębowe. Przechodzimy obok ujęcia wody powstałego w latach międzywojennych, skąd pochodzi naturalna woda źródlana „Dębianka". Niedaleko od ścieżki znajduje się obelisk o nazwie zwyczajowej „Pomnik Wilka". Są też bunkry, które zamieszkują nietoperze.
Ścieżka powstała z myślą o mieszkańcach miasta Nowa Dęba, ale mogą z niej korzystać przyjezdni - zorganizowane grupy i indywidualni turyści. Najlepiej wybrać się rowerem, gdyż trasa jest dość długa. Corocznie organizowany jest tutaj rowerowy rajd szkół podstawowych z terenu gminy. Na trasie przygotowano miejsce wypoczynku, które oferuje nam wiaty z ławkami, stoły, stojaki na rowery, palenisko z rusztem. Wymienione elementy infrastruktury turystycznej spotykamy także na konkretnych przystankach ścieżki.
Podczas wycieczki spotykamy tablice edukacyjno-informacyjne pozwalające poznać życie lasu, rośliny i zwierzęta naszych lasów. Gatunkami drzew spotykanymi w okolicy są głównie: sosna, dąb i brzoza. Rośliny naczyniowe będące pod ochroną ścisłą i częściową to: widłak jałowcowaty, barwinek, kruszyna pospolita, bagno zwyczajne, konwalia majowa. W runie występują: borówka czernica, orlica pospolita.
W okolicznych lasach żyją ssaki takie jak: jeleń, dzik, sarna, zając, borsuk, jenot, lis.
Z ptaków: wilga, kukułka, dzięcioł czarny i zielony, dzięcioł duży, bocian czarny, bielik, krogulec, myszołów, lelek kozodój. Z gadów: jaszczurka zwinka, padalec, zaskroniec, żmija zygzakowata.
Ścieżka posiada dwa warianty różniące się długością trasy:
- ok. 10 km (duża pętla)
-
ok. 7 km (mała pętla)
Arnold Cholewa
Ścieżka dydaktyczna "Berówka”
Ścieżka została przeznaczona dla turystów pieszych i rowerzystów. Autobusem PKS można dojechać do Alfredówki i pieszo przejść w kierunku Budy Stalowskiej. Za ostatnimi zabudowaniami znajdziemy wejście na ścieżkę prowadzącą przez drzewostany sosnowe i dębowe.
Ścieżka dydaktyczna "Berówka" znajduje się na terenie Nadleśnictwa Nowa Dęba. Administracyjnie położona jest w gminie Nowa Dęba, pomiędzy wsiami Alfredówka i Buda Stalowska. Początek ścieżki to miejsce, gdzie łatwo spotkać daniele - gatunek zwierzyny płowej wprowadzony w latach 60-tych ubiegłego stulecia. Oprócz poznania siedlisk leśnych, miejscowej fauny i flory, jedną z atrakcji jest wejście na szkółkę leśną, gdzie zlokalizowana jest wiata edukacyjna z miejscem na ognisko. Leśniczy szkółkarz oprowadzający zorganizowane grupy, przedstawia tematykę szkółkarstwa leśnego i zadania szkółkarza. Drugim ciekawym elementem jest Gospodarstwo Rybackie „Grądy", zajmujące ponad 750 ha. Stawy stanowią cenną wartość przyrodniczą ze względu na bytujące lęgowe oraz przelotne gatunki ptaków. Do najrzadszych w skali kraju należy podgorzałka. Z innych możemy spotkać takie jak: bąk, bączek, ślepowron, czapla biała, bocian czarny, gągoł, bielik, rybołów, zimorodek, czajka, krwawodziób, nurogęś, większość występujących w Polsce gatunków kaczek.
Kolejnym punktem ścieżki jest duża wiata z paleniskiem. W sąsiedztwie stoi były dworek myśliwski hrabiego Tarnowskiego, zbudowany w 1906 r., który do 2007 r. był siedzibą Nadleśnictwa. Stojąca obok 40-metrowa wieża przeciwpożarowa może zachęcić do omówienia przyczyn i skutków pożarów lasu. Dalej ścieżka biegnie granicą lasu i łąk. Można tu spotkać wychodzące z lasu w poszukiwaniu żeru sarny, jelenie i dziki. Łąki są miejscem lęgowym kilku par derkacza - ptaka którego łatwiej usłyszeć niż zobaczyć.
Na trasie ścieżki warto zauważyć duże zróżnicowanie ekosystemu leśnego. Widzimy uprawy leśne w tzw. "gniazdach", w ten sposób sadzi się dęby i buki, gatunki o specyficznych wymaganiach wilgotności, ciepła i światła. Zobaczymy też pomniki przyrody w pobliżu wiaty - 7 jesionów i 2 dęby szypułkowe. Długość trasy: 6,0 km.
Arnold Cholewa
Ścieżka dydaktyczna Nadleśnictwa Nowa Dęba i Towarzystwa Przyjaciół Huty Komorowskiej
Od września 2004 roku funkcjonuje leśna "Ścieżka edukacyjna Nadleśnictwa Buda Stalowska i Towarzystwa Przyjaciół Huty Komorowskiej", długości 7,0 km, czas przejścia – 3 h, przebiegająca przez wyjątkowo malownicze i bogate w ciekawostki przyrodnicze fragmenty lasu leśnictw Buda Tuszowska i Dąbrowica.
Trasa wyznaczona jest w okolicy wsi Huta Komorowska i prowadzi przez malownicze fragmenty leśnictw Buda Tuszowska oraz Dąbrowica. Spotkamy tutaj bory sosnowe, ale także nie brakuje lasów mieszanych i lasów liściastych.
Późnym latem i jesienią warto się przejść w poszukiwaniu grzybów. Oprócz znanych, można znaleźć chronionego szmaciaka gałęzistego czy sromotnika bezwstydnego.
Bogaty jest świat fauny. Najliczniej żyją tu zwierzęta typowe dla lasów nizinnych: jelenie, sarny, zające, borsuki, jenoty, łasice. Ptaki jakie można zobaczyć to np. myszołów, różne gatunki dzięciołów, mysikrólik, rudzik, a nad rzeką Korzeń można spotkać bociana czarnego. Najcenniejszą wartość przyrodniczą stanowią na tym terenie rzadkie owady, objęte ochroną gatunkową. Do takich należą: modliszka, jelonek rogacz, kozioróg dębosz.
Idąc ścieżką, zwróćmy uwagę na ponad stuletnie drzewa uznane za pomniki przyrody: lipa, klon zwyczajny, dwie brzozy brodawkowate, grab oraz dąb szypułkowy.
Na szlaku spotkamy tablice dydaktyczne oraz ławki wypoczynkowe. Centralnym punktem ścieżki jest polana, na której znajduje się wiata edukacyjna, palenisko, stojaki na rowery i tablice edukacyjno-informacyjne. Poruszając się asfaltową drogą publiczną między wsiami Huta Komorowska i Durdy, możemy zatrzymać się w miejscu postojowym, które stanowi jedno z miejsc przystankowych na ścieżce. Dojazd do tego miejsca możliwy jest także dla turystów zmotoryzowanych. Przygotowana w tym miejscu infrastruktura turystyczna pozwoli odpocząć w trakcie zwiedzania ścieżki jak i pobliskich terenów.
Długość trasy: 7,0 km.
Arnold Cholewa
Asset Publisher
Asset Publisher
Obszary HCV
Obszary HCV
Obszary o szczególnych wartościach ochronnych (HCV) – to strefy i przestrzenie fizyczne posiadające szczególne wartości ochronne lub są potrzebne do istnienia i utrzymania szczególnych wartości ochronnych.
Podstawą do identyfikacji ww. obszarów jest „Załącznik I Krajowe Ramy Szczególnych Wartości Ochronnych dla Polski” do dokumentu „Przejściowy standard odpowiedzialnej gospodarki leśnej dla Polski FSC-STD-POL-02-2024”.
Każda z podanych poniżej kategorii HCV prowadzi do desygnacji obszarów, które mogą (i zwykle będą) nakładać się na siebie. W ramach jednego kompleksu leśnego nie będzie więc spójnych, niezależnych obszarów HCV, ale raczej sieć częściowo nakładających się na siebie obszarów z różnych kategorii HCV. Na etapie identyfikacji i desygnacji żadnej z kategorii nie należy uważać za "nadrzędną" - godzenie wymagań poszczególnych kategorii następuje na etapie planowania gospodarki.
Jeden obszar może mieć podwójną, potrójną, a nawet cztero- lub pięciokrotną desygnację jako HCV w różnych kategoriach.
Obszary o szczególnych wartościach ochronnych (HCV) mogą być wyznaczane w następujących kategoriach:
HCV 1 – Różnorodność gatunkowa. Koncentracja różnorodności biologicznej z uwzględnieniem gatunków endemicznych oraz gatunków rzadkich i zagrożonych, która jest znacząca na poziomie globalnym, regionalnym lub krajowym.
HCV 2 – Ekosystemy i mozaiki na poziomie krajobrazu. Nienaruszone krajobrazy leśne oraz ekosystemy i mozaiki ekosystemów występujące na poziomie krajobrazu, które są znaczące na poziomie globalnym, regionalnym lub krajowym, które dodatkowo zawierają zdolne do przeżycia populacje większości naturalnie występujących gatunków, z ich naturalnym wzorem rozmieszczenia i zagęszczenia.
HCV 3 – Ekosystemy i siedliska. Rzadkie lub zagrożone ekosystemy, siedliska lub ostoje.
HCV 4 – Kluczowe usługi ekosystemów. Podstawowe usługi ekosystemów w sytuacjach kluczowych, włączając w to ochronę zlewni wodnych i kontrolę erozji wrażliwych gleb i zboczy.
HCV 5 – Potrzeby społeczności lokalnych. Miejsca i zasoby o fundamentalnym znaczeniu dla zaspokojenia podstawowych potrzeb społeczności lokalnych lub ludności rdzennej (w zakresie środków do życia, odżywiania, wody) zidentyfikowane poprzez zaangażowanie tych społeczności.
HCV 6 – Wartości kulturowe. Miejsca, zasoby, siedliska i krajobrazy o globalnym lub krajowym znaczeniu kulturowym, archeologicznym lub historycznym i/lub kluczowym znaczeniu kulturowym, ekologicznym, ekonomicznym lub religijnym/uświęconym dla tradycyjnej kultury lokalnych społeczności lub ludności rdzennej, zidentyfikowane poprzez zaangażowanie tych społeczności lub ludności rdzennej.
Zgodnie z „Przejściowym Standardem Odpowiedzialnej Gospodarki Leśnej FSC dla Polski FSC-STD-POL-02-2024” Nadleśnictwo Nowa Dęba wyznaczyło obszary HCV o powierzchni 6 318,86 ha.
Poniżej przedstawiamy zestawienie tabelaryczne obszarów HCV w Nadleśnictwa Nowa Dęba:
Kategoria |
Nazwa |
Powierzchnia (ha) |
Dodatkowe informacje, np. o zidentyfikowaniu obiektów punktowych HCV - podać ilość w [szt] |
HCV 1.1. |
Rezerwaty przyrody. |
88,48 |
|
Użytki ekologiczne desygnowane jako pozostałości ekosystemów mających znaczenie dla zachowania różnorodności biologicznej. |
|||
Pomniki przyrody tworzone dla ochrony stanowisk rzadkich gatunków roślin, grzybów lub zwierząt. |
|||
Obiekty i obszary chronione w sposób podobny do (a), na podstawie własnych decyzji zarządcy lasu; |
|||
Proponowane formy ochrony przyrody, o których mowa w (a), posiadające dokumentację uzasadniającą koncentrację różnorodności biologicznej |
|||
HCV 1.2. |
Strefy ochronne wokół stanowisk zwierząt, roślin lub grzybów chronionych; |
445,95 |
|
całoroczne |
|||
okresowe |
|||
Ostoje i stanowiska gatunków będących przedmiotem ochrony w obszarach Natura 2000. |
|||
HCV 1.3. |
Lasy lub tereny nieleśne, dla których istnieje w programie ochrony przyrody planu urządzenia lasu lub planie ochrony przyrody lub planie zadań ochronnych zapis uwzględniający stwierdzenie gatunku endemicznego i istnienie dla niego potencjalnych zagrożeń; |
0,00 |
|
Lasy lub tereny nieleśne charakteryzujące się udokumentowanym naukowo występowaniem gatunku lub podgatunku organizmu endemicznego |
|||
HCV 2.1. |
Duże ekosystemy i mozaiki ekosystemów na poziomie krajobrazu, które są znaczące na poziomie globalnym, regionalnym lub krajowym, i które dodatkowo zawierają zdolne do przeżycia populacje większości naturalnie występujących gatunków, z ich naturalnym wzorem rozmieszczenia i zagęszczenia. |
0,00 |
|
HCV 3.1. |
skrajne rzadkie i ginące ekosystemy i siedliska: buczyny storczykowe (9150), świetliste dąbrowy (91I0), lasy zboczowe (9180), bory bagienne (91I0), brzeziny i świerczyny bagienne |
67,14 |
|
buczyny storczykowe |
|||
świetliste dąbrowy |
|||
lasy zboczowe |
|||
bory bagienne |
|||
brzeziny i świerczyny bagienne |
|||
Inne typy leśnych siedlisk przyrodniczych zaklasyfikowane jako znajdujące się w dobrym lub doskonałym stanie ochrony i reprezentowalności A lub B wg kryteriów przyjętych dla Standardowych Formularzy Danych sporządzanych w ramach sieci Natura 2000; |
|||
w stanie A |
|||
w stanie B |
|||
Nieleśne typy siedlisk przyrodniczych Natura 2000, z wyjątkiem zbiorowisk mogących wymagać czynnej ochrony. |
|||
HCV 3.2. |
Skrajnie rzadkie i ginące ekosystemy i siedliska: grądy, buczyny, jedliny, łęgi, świerkowe bory górnoreglowe, dolnoreglowe bory jodłowo -świerkowe |
2 059,63 |
|
grądy |
|||
buczyny |
|||
jedliny |
|||
łęgi |
|||
świerkowe bory górnoreglowe |
|||
dolnoreglowe bory jodłowo -świerkowe |
|||
Lasy zaklasyfikowane jako znajdujące się w dobrym lub doskonałym stanie ochrony i reprezentatywności A (FV) lub B (U1) wg kryteriów przyjętych dla Standardowych Formularzy Danych sporządzanych w ramach sieci Natura 2000; |
|||
w stanie A |
|||
w stanie B |
|||
Nieleśne typy siedlisk przyrodniczych Natura 2000, mogące wymagać czynnej ochrony |
|||
HCV 4.1. |
Lasy wodochronne |
4 009,23 |
Dodatkowo: lasy wzdłuż cieków |
HCV 4.2. |
Lasy glebochronne |
0,00 |
|
HCV 4.3. |
Usługi ekosystemowe (lasy o zwiększonej funkcji społecznej) |
0,01 |
Ujęcie wody |
HCV 5.1. |
Potrzeby społeczności lokalnych |
0,00 |
|
HCV 6.1. |
Wartości kulturowe. Miejsca, zasoby, siedliska i krajobrazy o kluczowym globalnym, krajowym lub lokalnym znaczeniu kulturowym, archeologicznym lub historycznym |
0,00 |
|
zabytki |
|||
stanowiska archeologiczne |
|||
miejsca historyczne |
|||
grodziska |
|||
inne |
|||
HCV 6.2. |
Wartości kulturowe. Miejsca, zasoby, siedliska i krajobrazy o kluczowym znaczeniu kulturowym, ekologicznym, gospodarczym lub religijnym dla tradycyjnej kultury społeczności lokalnych; |
0,02 |
|
cmentarze |
|||
pomniki |
|||
miejsca kultu religijnego |
|||
inne |