Wydawca treści
Rezerwaty przyrody
Rezerwat przyrody obejmuje obszary zachowane w stanie naturalnym lub mało zmienionym, ekosystemy, ostoje i siedliska przyrodnicze, a także siedliska roślin, siedliska zwierząt i siedliska grzybów oraz twory i składniki przyrody nieożywionej, wyróżniające się szczególnymi wartościami przyrodniczymi, naukowymi, kulturowymi lub walorami krajobrazowymi.
W Polsce znajduje się ponad 1 500 rezerwatów przyrody, podzielonych na 9 rodzajów rezerwatów, z czego ponad połowę stanowią rezerwaty leśne.
Na terenie Nadleśnictwa Nowa Dęba, zarządzeniem Regionalnego Dyrektora Ochrony Środowiska w Rzeszowie z dnia 2 kwietnia 2024 r. w sprawie rezerwatu przyrody „Dolina Smarkatej”, powołany został krajobrazowy rezerwat przyrody.
Rezerwat „Dolina Smarkatej” zajmuje obszar 55,94 ha, z czego 35,78 ha na terenie Nadleśnictwa Nowa Dęba.
Otulina rezerwatu zajmuje obszar 155,11 ha, z czego 50,77 ha na terenie Nadleśnictwa Nowa Dęba.
Podstawowym celem ochrony jest zachowanie naturalnych procesów przyrodniczych, zarówno przyrody ożywionej, jak i nieożywionej. Szczególnym walorem tego obszaru są mało zaburzone procesy fluwialne, torfotwórcze oraz naturalna dynamika zbiorowisk leśnych. Ochrona rezerwatowa zapewni trwałość mokradeł (ekosystemy wód słodkich to najbardziej zagrożone siedliska w skali globalnej) oraz wysokiej różnorodności biologicznej. Dodatkowo ochrona populacji raka szlachetnego.
Rezerwat przyrody jest formą ochrony pozwalającą na ochronę bierną (ścisłą), a więc zachowanie dzikiego charakteru doliny rzeki Smarkatej. W kontekście zmiany klimatu, powstanie rezerwatu może przyczynić się zarówno do poprawy warunków hydrologicznych, jak i zmniejszyć problemy związane z gospodarowaniem drzewostanami w trudnych warunkach terenowych.
Najnowsze aktualności
Polecane artykuły
Obszary HCV
Obszary HCV
Obszary o szczególnych wartościach ochronnych (HCV) – to strefy i przestrzenie fizyczne posiadające szczególne wartości ochronne lub są potrzebne do istnienia i utrzymania szczególnych wartości ochronnych.
Podstawą do identyfikacji ww. obszarów jest „Załącznik I Krajowe Ramy Szczególnych Wartości Ochronnych dla Polski” do dokumentu „Przejściowy standard odpowiedzialnej gospodarki leśnej dla Polski FSC-STD-POL-02-2024”.
Każda z podanych poniżej kategorii HCV prowadzi do desygnacji obszarów, które mogą (i zwykle będą) nakładać się na siebie. W ramach jednego kompleksu leśnego nie będzie więc spójnych, niezależnych obszarów HCV, ale raczej sieć częściowo nakładających się na siebie obszarów z różnych kategorii HCV. Na etapie identyfikacji i desygnacji żadnej z kategorii nie należy uważać za "nadrzędną" - godzenie wymagań poszczególnych kategorii następuje na etapie planowania gospodarki.
Jeden obszar może mieć podwójną, potrójną, a nawet cztero- lub pięciokrotną desygnację jako HCV w różnych kategoriach.
Obszary o szczególnych wartościach ochronnych (HCV) mogą być wyznaczane w następujących kategoriach:
HCV 1 – Różnorodność gatunkowa. Koncentracja różnorodności biologicznej z uwzględnieniem gatunków endemicznych oraz gatunków rzadkich i zagrożonych, która jest znacząca na poziomie globalnym, regionalnym lub krajowym.
HCV 2 – Ekosystemy i mozaiki na poziomie krajobrazu. Nienaruszone krajobrazy leśne oraz ekosystemy i mozaiki ekosystemów występujące na poziomie krajobrazu, które są znaczące na poziomie globalnym, regionalnym lub krajowym, które dodatkowo zawierają zdolne do przeżycia populacje większości naturalnie występujących gatunków, z ich naturalnym wzorem rozmieszczenia i zagęszczenia.
HCV 3 – Ekosystemy i siedliska. Rzadkie lub zagrożone ekosystemy, siedliska lub ostoje.
HCV 4 – Kluczowe usługi ekosystemów. Podstawowe usługi ekosystemów w sytuacjach kluczowych, włączając w to ochronę zlewni wodnych i kontrolę erozji wrażliwych gleb i zboczy.
HCV 5 – Potrzeby społeczności lokalnych. Miejsca i zasoby o fundamentalnym znaczeniu dla zaspokojenia podstawowych potrzeb społeczności lokalnych lub ludności rdzennej (w zakresie środków do życia, odżywiania, wody) zidentyfikowane poprzez zaangażowanie tych społeczności.
HCV 6 – Wartości kulturowe. Miejsca, zasoby, siedliska i krajobrazy o globalnym lub krajowym znaczeniu kulturowym, archeologicznym lub historycznym i/lub kluczowym znaczeniu kulturowym, ekologicznym, ekonomicznym lub religijnym/uświęconym dla tradycyjnej kultury lokalnych społeczności lub ludności rdzennej, zidentyfikowane poprzez zaangażowanie tych społeczności lub ludności rdzennej.
Zgodnie z „Przejściowym Standardem Odpowiedzialnej Gospodarki Leśnej FSC dla Polski FSC-STD-POL-02-2024” Nadleśnictwo Nowa Dęba wyznaczyło obszary HCV o powierzchni 6 318,86 ha.
Poniżej przedstawiamy zestawienie tabelaryczne obszarów HCV w Nadleśnictwa Nowa Dęba:
|
Kategoria |
Nazwa |
Powierzchnia (ha) |
Dodatkowe informacje, np. o zidentyfikowaniu obiektów punktowych HCV - podać ilość w [szt] |
|
HCV 1.1. |
Rezerwaty przyrody. |
88,48 |
|
|
Użytki ekologiczne desygnowane jako pozostałości ekosystemów mających znaczenie dla zachowania różnorodności biologicznej. |
|||
|
Pomniki przyrody tworzone dla ochrony stanowisk rzadkich gatunków roślin, grzybów lub zwierząt. |
|||
|
Obiekty i obszary chronione w sposób podobny do (a), na podstawie własnych decyzji zarządcy lasu; |
|||
|
Proponowane formy ochrony przyrody, o których mowa w (a), posiadające dokumentację uzasadniającą koncentrację różnorodności biologicznej |
|||
|
HCV 1.2. |
Strefy ochronne wokół stanowisk zwierząt, roślin lub grzybów chronionych; |
445,95 |
|
|
całoroczne |
|||
|
okresowe |
|||
|
Ostoje i stanowiska gatunków będących przedmiotem ochrony w obszarach Natura 2000. |
|||
|
HCV 1.3. |
Lasy lub tereny nieleśne, dla których istnieje w programie ochrony przyrody planu urządzenia lasu lub planie ochrony przyrody lub planie zadań ochronnych zapis uwzględniający stwierdzenie gatunku endemicznego i istnienie dla niego potencjalnych zagrożeń; |
0,00 |
|
|
Lasy lub tereny nieleśne charakteryzujące się udokumentowanym naukowo występowaniem gatunku lub podgatunku organizmu endemicznego |
|||
|
HCV 2.1. |
Duże ekosystemy i mozaiki ekosystemów na poziomie krajobrazu, które są znaczące na poziomie globalnym, regionalnym lub krajowym, i które dodatkowo zawierają zdolne do przeżycia populacje większości naturalnie występujących gatunków, z ich naturalnym wzorem rozmieszczenia i zagęszczenia. |
0,00 |
|
|
HCV 3.1. |
skrajne rzadkie i ginące ekosystemy i siedliska: buczyny storczykowe (9150), świetliste dąbrowy (91I0), lasy zboczowe (9180), bory bagienne (91I0), brzeziny i świerczyny bagienne |
67,14 |
|
|
buczyny storczykowe |
|||
|
świetliste dąbrowy |
|||
|
lasy zboczowe |
|||
|
bory bagienne |
|||
|
brzeziny i świerczyny bagienne |
|||
|
Inne typy leśnych siedlisk przyrodniczych zaklasyfikowane jako znajdujące się w dobrym lub doskonałym stanie ochrony i reprezentowalności A lub B wg kryteriów przyjętych dla Standardowych Formularzy Danych sporządzanych w ramach sieci Natura 2000; |
|||
|
w stanie A |
|||
|
w stanie B |
|||
|
Nieleśne typy siedlisk przyrodniczych Natura 2000, z wyjątkiem zbiorowisk mogących wymagać czynnej ochrony. |
|||
|
HCV 3.2. |
Skrajnie rzadkie i ginące ekosystemy i siedliska: grądy, buczyny, jedliny, łęgi, świerkowe bory górnoreglowe, dolnoreglowe bory jodłowo -świerkowe |
2 059,63 |
|
|
grądy |
|||
|
buczyny |
|||
|
jedliny |
|||
|
łęgi |
|||
|
świerkowe bory górnoreglowe |
|||
|
dolnoreglowe bory jodłowo -świerkowe |
|||
|
Lasy zaklasyfikowane jako znajdujące się w dobrym lub doskonałym stanie ochrony i reprezentatywności A (FV) lub B (U1) wg kryteriów przyjętych dla Standardowych Formularzy Danych sporządzanych w ramach sieci Natura 2000; |
|||
|
w stanie A |
|||
|
w stanie B |
|||
|
Nieleśne typy siedlisk przyrodniczych Natura 2000, mogące wymagać czynnej ochrony |
|||
|
HCV 4.1. |
Lasy wodochronne |
4 009,23 |
Dodatkowo: lasy wzdłuż cieków |
|
HCV 4.2. |
Lasy glebochronne |
0,00 |
|
|
HCV 4.3. |
Usługi ekosystemowe (lasy o zwiększonej funkcji społecznej) |
0,01 |
Ujęcie wody |
|
HCV 5.1. |
Potrzeby społeczności lokalnych |
0,00 |
|
|
HCV 6.1. |
Wartości kulturowe. Miejsca, zasoby, siedliska i krajobrazy o kluczowym globalnym, krajowym lub lokalnym znaczeniu kulturowym, archeologicznym lub historycznym |
0,00 |
|
|
zabytki |
|||
|
stanowiska archeologiczne |
|||
|
miejsca historyczne |
|||
|
grodziska |
|||
|
inne |
|||
|
HCV 6.2. |
Wartości kulturowe. Miejsca, zasoby, siedliska i krajobrazy o kluczowym znaczeniu kulturowym, ekologicznym, gospodarczym lub religijnym dla tradycyjnej kultury społeczności lokalnych; |
0,02 |
|
|
cmentarze |
|||
|
pomniki |
|||
|
miejsca kultu religijnego |
|||
|
inne |
Materiały do pobrania
-
Obszary HCV w Nadleśnictwie Nowa Dęba (PDF, 307k)
-
Nadleśnictwo Nowa Dęba - obszary HCV 1.1 (PDF, 2,6MB)
-
Nadleśnictwo Nowa Dęba - obszary HCV 1.2 (PDF, 2,7MB)
-
Nadleśnictwo Nowa Dęba - obszary HCV 3.1 (PDF, 2,6MB)
-
Nadleśnictwo Nowa Dęba - obszary HCV 3.1 (PDF, 2,7MB)
-
Nadleśnictwo Nowa Dęba - obszary HCV 4.1 (PDF, 2,9MB)
-
Nadleśnictwo Nowa Dęba - obszary HCV 4.3 (PDF, 101k)
-
Nadleśnictwo Nowa Dęba - obszary HCV 6.2 (PDF, 231k)